🧠 Neuro-inclusief onderwijs: de leeromgeving moet zich aanpassen 🧠
✨ Wat is neuro-inclusief onderwijs?
Neuro-inclusief onderwijs houdt rekening met de neurologische diversiteit van álle leerlingen. In plaats van uit te gaan van een les voor de gemiddelde groep in je klas (met differentiatie naar kinderen die langzamer of sneller leren), wordt de leeromgeving vanaf het begin zó ontworpen dat iedereen kan floreren.
🎯 Waarom is dit belangrijk?
Wanneer onderwijs geen ruimte biedt voor neurodiversiteit, blijven veel kinderen onzichtbaar. Dit kan leiden tot:
❌ Verminderde motivatie en een negatief zelfbeeld.
❌ Grotere kans op mentale kwetsbaarheid en trauma.
❌ Een groeiende groep thuiszitters in Nederland.
❌ Verminderde collectieve intelligentie als samenleving.
🌍 Van probleem naar kracht
Neurodiversiteit is geen probleem om te ‘fixen’, het is een kracht om te benutten. Het is er al, iedere dag in ieder klaslokaal. In een complexe wereld zoals de onze hebben we álle breinen nodig. Innovatie ontstaat niet binnen de lijntjes. Vooruitgang in wetenschap, kunst en technologie komt juist voort uit neurodiverse breinen!
🫂 Transitie van het medische paradigma naar het sociale paradigma:
🌱 Van een model waarin kinderen een label krijgen als ze ‘afwijken’ van de norm, naar erkenning dat alle breinen nodig zijn.
🌱 Van ‘het kind moet gefixt worden’ naar ‘de leeromgeving moet zich aanpassen aan diversiteit’
🚀 Wat kun je als leerkracht morgen al doen?
💡 Kijk achter het gedrag van je leerling – Een leerling praat met je door gedrag. Moeilijk verstaanbaar gedrag is een indicator dat er iets speelt. Luister, vraag, probeer uit, zoek verbinding en oordeel niet over het gedrag. Iedere dag weer mag een kind bij jou in de klas opnieuw beginnen.
💡 Werk doelgericht en geef variatie in werkvormen – Bied keuzes in de ‘hoe’: lezen, luisteren, tekenen of samenwerken. Geen één formaat past iedereen.
💡 Prikkelbewuste leeromgeving – Zorg voor rustige plekken in de school en vermijd overprikkeling (door fel licht, lawaai of veel afleiding in een lokaal) en onderprikkeling.
Categorie: Neuro-inclusief onderwijs
-
Wat is neuro-inclusief onderwijs?
-
Podcast: neurodiversiteit in het onderwijs
“Een roos noemen we toch ook geen tulp met een afwijking?” – neurodiversiteit in het onderwijs, een thema waar steeds meer aandacht voor komt. Hoe creëren we een onderwijscontext waarin alle kinderen gezien worden en van jongs af aan in hun kracht durven staan? En welke ruimte is er voor neurodivergente leraren om te zijn wie ze eigenlijk zijn? Is ons onderwijs eigenlijk wel ingericht op neurodiversiteit, en zo niet, hoe kunnen we dit verbeteren? In gesprek over theorie én praktijk met Mirjam Nijhuis-Huisjes, onderwijsontwikkelaar en voormalig schooldirecteur, en Saskia Schepers, auteur van het boek ‘Wat als alle breinen werken’ en het aankomende boek ‘Wat als alle breinen leren?’.
In deze aflevering van Onderwijs Radio Live, opgenomen tijdens de Nationale Onderwijstentoonstelling 2025, delen Saskia en Mirjam hun visie op diversiteit en inclusie in het onderwijs, met een focus op neurodiversiteit. Ze delen persoonlijke ervaringen, de noodzaak van een inclusieve onderwijsomgeving, en praktische tips voor leraren én leidinggevenden in het onderwijs om elk kind + leraar te zien en te ondersteunen.
In deze podcast leer je:
Wat neurodiversiteit in het onderwijs behelst en hoe dit tot uiting kan komen in de behoeftes van leerlingen;
Wat de gevaren zijn van een onderwijssysteem wat niét is ingericht op neurodiversiteit;
Wat de voordelen zijn van een brede breinvriendelijke omgeving, zowel voor leerlingen in het klaslokaal als voor leraren op de werkvloer;
Wat je als leraar kunt doen om een omgeving te creëren waarin ál je leerlingen kunnen leren en floreren;
Wat de rol en verantwoordelijkheid van schoolleiders is in het vernieuwen van het onderwijs ten aanzien van neurodiversiteit.
Tips voor verdere verdieping:
- Als alle breinen werken – Saskia Schepers
- Van individueel naar inclusief onderwijs – Bert Wienen
- Verdraaide organisaties – Wouter Hart
- Neurodiversity affirming schools – Emily Kircher-Morris & Amanda Morin
- Universal Design for Learning